Πλαίσιο Ίδρυσης Ενεργειακών Κοινοτήτων στο Βόρειο Αιγαίο
Για να διευκολυνθεί η αξιολόγηση για τις ενεργειακές κοινότητες στο Βόρειο Αιγαίο στο πλαίσιο της Πράξης ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΩ, έχει προετοιμαστεί το ακριβές μεθοδολογικό πλαίσιο της αξιολόγησης. Αυτό περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη ανάλυση των συνιστωσών που επηρεάζουν την ίδρυση, ανάπτυξη και εδραίωση των ενεργειακών κοινοτήτων στο Βόρειο Αιγαίο και τις δυνατότητες ανάπτυξής τους στο σύνολο της διασυνοριακής περιοχής Ελλάδας – Κύπρου. Σε αυτό το πλαίσιο, παρακάτω παρουσιάζεται η προσέγγιση που θα ακολουθηθεί για τις συνιστώσες ενεργειακών κοινοτήτων.
Ένας Δημόσιος φορέας (ΔΦ) για να μπορεί να συμμετάσχει και να υποστηρίξει την λειτουργία μιας ενεργειακής κοινότητάς (Εν. Κοιν.) θα πρέπει να διαθέτει γνώση του περιβάλλοντος των ΑΠΕ και ΕΞΕ και να γνωρίζει το θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τη λειτουργία μιας Εν. Κοιν.
Στην Ελλάδα, η δυνατότητα ίδρυσης Εν. Κοιν. όπως και όλα τα ζητήματα που αφορούν την νομιμοποίηση και τη λειτουργία τους καθορίζονται από το Νόμο Ν. 4513/2018. Στη συνέχεια, μέσω του Νόμου Ν.4759/2020 (Άρθρο 160, παρ.) επικαιροποιήθηκε το καθεστώς με το οποίο οι Εν. Κοιν. συμμετέχουν στη διαδικασία αγοροπωλησίας Ηλεκτρικής Ενέργειας. Τέλος, αναμένεται νέο νομοθέτημα που θα βελτιώνει τους όρους χρηματοδότησης μιας Εν. Κοιν.
Παράλληλα με τη γνώση του νομοθετικού πλαισίου που καθορίζει τη λειτουργία των Εν. Κοιν. ο ΔΦ που προτίθεται να συμμετέχει σε μια Εν. Κοιν. θα πρέπει να γνωρίζει το γενικότερο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, πως καθορίζεται η τιμολογιακή πολιτική, τις διατάξεις που αφορούν τη χρήση ΑΠΕ στα κτίρια, τι σημαίνει ενεργειακός συμψηφισμός (εικονικός και πραγματικός), τις υποχρεώσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας καθώς και τι προβλέπεται για τα κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης (nZEBs).
Η λειτουργία του ΔΦ σε σχήματα Εν.Κοιν. θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί με κατάλληλη Οργανωτική Δομή του ΔΦ που θα ασχολείται με ενεργειακά θέματα. Η δομή αυτή θα αντλεί στελέχη από τις Τεχνικές Υπηρεσίες και τις Οικονομικές Διευθύνσεις των Φορέων τα οποία εμπλέκονται στην καταγραφή και διαχείριση των ενεργειακών καταναλώσεων των κτιρίων. Αποτελούν μια Ενεργειακή Ομάδα και μέλη της οποίας είναι και οι Ενεργειακοί Υπεύθυνοι των κτιρίων του φορέα. Η ένταξη Ενεργειακού Υπευθύνου Κτιρίων στην Οργανωτική Δομή ενός Δημόσιου Φορέα συμβάλλει στην αποτελεσματική ενεργειακή διαχείριση των κτιρίων και στον τεκμηριωμένο σχεδιασμό δράσεων συντήρησης και ενεργειακής αναβάθμισης των δημοσίων κτιρίων. Ένας Φορέας που έχει εντάξει τους ενεργειακούς υπευθύνους στην οργανωτική του δομή, δίνοντας τους συγκεκριμένες αρμοδιότητες και καθήκοντα μπορεί να χρησιμοποιήσει τις προτάσεις και τα συμπεράσματά τους στο σχεδιασμό τέτοιων επεμβάσεων.
Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω δίνει στον ΔΦ μια ολοκληρωμένη εικόνα του περιβάλλοντος μέσα το οποίο μπορεί να λειτουργήσει μια Εν. Κοιν. και τι απαιτήσεις σε στελεχιακή οργάνωση θα πρέπει να ικανοποιήσει ο ίδιος ώστε να ανταποκριθεί στα καθήκοντα του σαν μέλος μιας Εν. Κοιν.
Η Εθνική Ενεργειακή Στρατηγική της Κύπρου επισημαίνει ήδη διάφορες πτυχές που σχετίζονται με την ελαχιστοποίηση των απωλειών δικτύων, την αύξηση των πρωτογενών πόρων, την εξοικονόμηση ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ή την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 42% έως το 2030. Αν και αρκετές σημαντικές Ευρωπαϊκές ενεργειακές οδηγίες έχουν μεταφερθεί στην νομοθεσία, η έννοια των «ενεργειακών κοινοτήτων» λείπει επί του παρόντος από την εθνική νομοθεσία. Η νομοθεσία για τον ενεργειακό τομέα αναφέρει την έννοια των «αυτοπαραγωγών» (prosumers), αλλά δεν περιλαμβάνονται οικονομικά κίνητρα ή κανονισμοί για τη στήριξη των ενεργειακών κοινοτήτων.